Buitenkwartier Gemeente Hardenberg
Een asielzoekerscentrum in je woonplaats. Dat levert vaak gemengde reacties op. Veel mensen vinden dat vluchtelingen humaan moeten worden opgevangen, maar er zijn ook zorgen. Je voelt je misschien onveilig of je bent bang voor overlast. Al die vreemde nationaliteiten in jouw buurt, jij snapt niets van hun cultuur. Zij lijken ook niks te willen begrijpen van de Nederlandse cultuur. Misschien vraag je je af wat er nou eigenlijk allemaal gebeurt achter dat hek van het azc.
Nieuwe toekomst
De meeste mensen die hun thuisland moeten ontvluchten willen maar één ding: een veilige plek. Een plek waar ze weer een toekomst op kunnen bouwen. Maar door allerlei regels duurt dat lang en bestaan de eerste jaren in een azc vooral uit wachten. Niet erg hoopvol. Daarom is de gemeente Hardenberg gestart met een nieuw project. Een project met als doel vluchtelingen zo goed en snel mogelijk mee te laten doen in onze samenleving. Vanuit een plek waar het fijn wonen is, waar ze mogen leren, werken en zich kunnen ontwikkelen. Dit project heet het Buitenkwartier.
Het Buitenkwartier
Projectleider van het Buitenkwartier is Hedda van Heijzen Zij legt uit waarom het Buitenkwartier zo’n mooi project is. “In de eerste plaats omdat we met alle partijen zoals het COA en de maatschappelijke partners samen mogen werken. Zij zijn ontzettend betrokken bij asielzoekers. Ze zien hoe helpend het kan zijn als er voor goede faciliteiten op het centrum wordt gezorgd, maar ook dat er een zinvolle dagbesteding is voordat iemand een status krijgt. Het is natuurlijk voor iedereen gezond om bezig te kunnen zijn en om een doel te hebben, of je nou vluchteling bent of niet.”
Betrokken voelen
Mensen die vanaf de eerste dag bezig gaan met de Nederlandse taal en cultuur, opgenomen worden binnen (sport)verenigingen en een goede dagbesteding hebben, en zo snel mogelijk kunnen werken, die voelen zich sneller onderdeel van de stad. Met als gevolg dat ze zich ook betrokken gaan voelen bij hun omgeving. “Dat is echt het idee achter het Buitenkwartier,” vertelt Hedda. “Daarom hebben we vier thema’s aan dit project opgehangen: woonomgeving, taal, dagbesteding/werk en (juridische & organisatorische) belemmeringen. Van daaruit gaan we plannen maken.”
Financiële steun
Buitenkwartier krijgt financiële hulp vanuit het Rijk. Hiermee kunnen we een basis leggen om asielzoekers die een Burger Service Nummer (BSN) hebben, aan het werk te helpen. Ondernemers kunnen we ontlasten in de begeleiding en papierwinkel die dat in het begin vraagt. En we kunnen de maatschappelijke partners ondersteunen in het flexibel aanbieden van taal en participatie, ook aan de asielzoekers die nog geen BSN hebben. De gemeente heeft in juni te horen gekregen dat er geld beschikbaar is, hoewel het in februari al was aangevraagd. Bleef het, tot de hulp er kwam, dan alleen bij plannen maken? “Nee!”, aldus Hedda. “We hebben al een paar mooie dingen kunnen neerzetten. Hoewel er nog veel stappen te zetten zijn, hebben we al mooie resultaten binnen de verschillende thema’s behaald.”
Eerste mooie resultaten
Eén van die resultaten is het ontstaan van straatteams. Deze teams bestaan uit tweetallen die tussen beveiliger en maatschappelijk werker inzitten. Hedda: “Deze mensen zijn zichtbaar in de straat en zorgen dat ze de bewoners van het azc kennen. Ze hebben een vergelijkbare achtergrond en vinden op die manier makkelijker aansluiting bij de doelgroep. Hierdoor wordt de kans dat dingen uit de hand dreigen te lopen kleiner. Belangrijk dus om hier mee door te kunnen gaan.”
Voorsprong behalen
Een ander belangrijk resultaat is zichtbaar binnen het thema taal. Als vluchtelingen vanaf de eerste dag actief geholpen worden om de taal te leren, dan hebben ze al een enorme voorsprong bij de inburgeringscursus. Van daaruit kunnen ze dan ook veel sneller op zoek naar een baan. Iemand die zich daar met hart en ziel voor inzet is Margret Ester. Zij is oprichter en voorzitter van Stichting Taalcultuur. Een stichting die ontstaan is doordat Margret culturele verhalen schreef en ze een aantal asielzoekers met de Nederlandse taal hielp. Zij genoten van haar verhalen en daarop besloot Margret de moeilijkste woorden in deze verhalen te vertalen in diverse talen.
Stichting Taalcultuur
Het doel van de stichting is mensen de Nederlandse taal aanleren door middel van cultuur. Niet alleen een prachtige maar ook een noodzakelijke combinatie, vindt Margret. “Onze stichting Taalcultuur is vooral bezig met de Nederlandse cultuur en daarnaast met de Nederlandse taal. De prioriteit ligt bij cultuur. Waarom? Als je de Nederlandse cultuur niet begrijpt, kun je ook niet functioneren in de Nederlandse maatschappij.”
Woord en beeld
Zo worden nu de verhalen over bijvoorbeeld Sinterklaas, de kerstdagen, de Nederlandse fietscultuur maar ook de alledaagse dingen op diverse niveaus in zowel woord als beeld uitgelegd waarbij er zoveel mogelijk wordt aangehaakt bij de actualiteit. Dat doet Margret niet alleen. “Inmiddels werk ik samen met zo’n tien taalcoaches die, net als ik, op vrijwillige basis les geven. Dit doen we allemaal vanuit onze eigen achtergrond op onze eigen manier. We werken in kleine groepen en proberen die zo in te delen dat alle deelnemers op ongeveer hetzelfde taalniveau zitten.” De lessen vinden overigens niet alleen binnen plaats. Er worden regelmatig culturele uitstapjes gemaakt die door het viertallige bestuur aangestuurd worden. “Naast dat dat heel leuk is, is het ook buitengewoon leerzaam!”
Succesvol
Margret doet meer dan alleen iemand de Nederlandse taal bijbrengen. Zij ziet de mens achter de vluchteling. “Het maakt niet uit wie of wat je bent, iedereen die bij ons komt is iemand. Met zijn of haar eigen kennis en talenten. En dat proberen we te laten zien. Waar je ook vandaan komt, je bepaalt zelf waar je heen gaat.” Stichting Taalcultuur is dus een succes. Een mooi voorbeeld van dat succes is het verhaal van Amjad. Hij kwam vanuit Dubai naar Nederland en ook hij leerde de Nederlandse taal door middel van de culturele taallessen van Margret en haar team. Ondertussen is Amjad een goede vriend én een grote steun binnen de stichting. Zo groot zelfs dat hij inmiddels een bestuurlijke functie heeft en de stichting regelmatig van advies voorziet. Bovendien is hij nog niet zo lang geleden met zijn eigen bedrijf gestart.
Taalontwikkelingswensen
Margret heeft nog één grote wens voor binnen de taalontwikkeling van het Buitenkwartier. “Ik hoop dat er wordt geïnventariseerd in wat de kwaliteiten van mensen uit het azc zijn en dat daarop ingespeeld wordt. En dat bij het aanleren van de Nederlandse taal de vaktermen meegenomen worden. Wij leren ze de Nederlandse taal en cultuur, maar dat is niet voldoende. Er zit zo ontzettend veel vakkennis en kwaliteit in het azc, dus vaktermen aanleren is heel belangrijk! Zo kunnen zij veel sneller aan de slag binnen een bedrijf.” “Dit kunnen we nu gaan oppakken dankzij de bijdrage van het Rijk”, geeft Hedda als reactie. “We willen de mensen kansen laten benutten op de arbeidsmarkt. Hier hoort training en begeleiding bij, van zowel de asielzoeker als de ondernemers.”
Huiskamergevoel
Naast het leren van de Nederlandse taal, is het ook belangrijk om een fijne woonomgeving te hebben. Een veilige plek die, hoewel ver van huis, als een thuis voelt. Dat houdt Paul Zuijdgeest bezig. Hij is locatiemanager van het azc en ziet dagelijks wat vluchten met mensen doet. Hij is dan ook heel enthousiast over het project Buitenkwartier. “Het leefbaarder maken van onze locatie, doet zoveel voor de bewoners. We kunnen natuurlijk geen grote investeringen doen omdat de afspraken tot 2026 lopen. Maar ook met relatief weinig middelen kunnen we er meer een woonomgeving van maken. Zo zijn we zijn nu bijvoorbeeld bezig om een centraal plein te ontwikkelen, met name door het gebrek aan huiskamers. Dit wordt een fijne ontmoetingsplek op het terrein met een picknickbank en bijvoorbeeld een barbecue. Plekken waar men even kan ontspannen, even weg van de kleine kamer die ze vaak met vreemden delen.”
Groen gevoel
De aanblik van het azc mag vriendelijker, vind ook Paul. “Zowel voor onze bewoners als de inwoners van de stad denken we dat een vriendelijker ogend complex bijdraagt aan een fijner gevoel. Dat hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Zo vinden wij dat de omheining laten begroeien met groen al een mooie stap in de goede richting is. Verder zijn we bezig om verspreid op het terrein meer groen aan te brengen in de vorm van leilindes en platanen. En vergeet ook verlichting niet. Inmiddels hebben we onze locatie al voorzien van betere verlichting.
Vrijetijdsvoorziening
Wanneer je het receptiegebouw van het azc binnenloopt valt het niet direct op dat er veel meer mogelijkheden zijn dan alleen het ontvangen van bewoners en gasten. Tijd om ook daar verandering in te brengen. Paul vertelt: “Boven het receptiegebouw zitten nu nog allerlei ruimtes. Een vrouwen- en jongerenruimte, een kapper, een sportzaal en een recreatieruimte. We gaan al die ruimtes naar beneden halen en voorzien van openslaande deuren zodat het veel meer uitnodigt om gebruik van alle faciliteiten te maken.” Ook op het gebied van sport zijn er ontwikkelingen op het terrein. “We zijn druk bezig om een sportcontainer te krijgen. Een container die, eenmaal uitgeklapt, een fijne sportplek is.”
Ambitieus plan
Hoewel er al prachtige stappen gezet zijn binnen het project Buitenkwartier, blijven er nog heel wat plannen en uitdagingen over. Is het Buitenkwartier een ambitieus plan? “Jazeker”, zegt Hedda. “Maar ook een heel mooi plan waarbij elk succes, groot of klein, er eentje is. Een plan waarbij we uiteindelijk alleen maar winst kunnen behalen. Voor asielzoekers, maar zeker ook voor de inwoners en ondernemers van de Gemeente Hardenberg!”

De bron: Nieuws van de gemeente